home *** CD-ROM | disk | FTP | other *** search
/ CD Magazyn 1996 June / CD Magazyn 1996.06.iso / e048 / encykl.txt < prev    next >
Encoding:
Text File  |  1994-01-01  |  3.6 KB  |  102 lines
  1. *Atom# - czåstka materii zbudowana z jådra oraz kråºåcych wokóÆ niego
  2.   elektronów znajdujåcych siæ na poziomach energetycznych (powÆokach).
  3.  
  4. *Jådro atomu# - czæ₧ì centralna atomu, zbudowana z protonów i neutronów,
  5.   skupia prawie caÆå masæ atomu.
  6.  
  7. *Elektron# - czåstka elementarna o jednostkowym Æadunku ujemnym.
  8.  
  9. *Elektrony walencyjne# - elektrony zapeÆniajåce zewnætrznå powÆokæ,
  10.   decydujå o wÆa₧ciwo₧ciach pierwiastka, m.in. o jego warto₧ciowo₧ci.
  11.  
  12. *Warto₧ciowo₧ì# - liczba wiåzañ chemicznych, jakie tworzy atom danego
  13.   pierwiastka w czåsteczce okre₧lonego zwiåzku chemicznego, jest
  14.   zwiåzana z ilo₧ciå elektronów walencyjnych.
  15.  
  16. *Elektroujemno₧ì# - skala elektroujemno₧ci pozwala okre₧liì stopieñ
  17.   jonowo₧ci i kowalencyjno₧ci wiåzañ chemicznych. Im bardziej zbliºone
  18.   elektroujemno₧ci atomów, tym wiækszy udziaÆ wiåzañ kowalencyjnych
  19.   miædzy nimi. Skala Paulinga opiera siæ na róºnicy miædzy ₧redniå
  20.   energiå wiåzañ czåsteczki, a poÆówkami energii wiåzañ kowalencyjnych
  21.   skÆadników tej czåsteczki.
  22.  
  23. *Powinowactwo elektronowe# - zdolno₧ì atomu do przyÆåczenia dodatkowych
  24.   elektronów.
  25.  
  26. *Energia jonizacji# - (1-a lub 2-a), najmniejsza energia konieczna do
  27.   oderwania od atomu (1-ego lub 2-ego) elektronu wbrew siÆom
  28.   przyciågania.
  29.  
  30. *Gæsto₧ì# - masa materii w danej objæto₧ci, definiuje siæ tæ wielko₧ì
  31.   jako stosunek masy ciaÆa do objæto₧ci zajmowanej przez to ciaÆo.
  32.  
  33. *Liczba atomowa# - inaczej porzådkowa, liczba protonów w jådrze, która
  34.   jest równa liczbie elektronów w atomie danego pierwiastka.
  35.  
  36. *Masa atomowa# - liczba wskazujåca, ile razy "przeciætny" atom danego
  37.   pierwiastka ma masæ wiækszå od jednostkowej masy 1u.
  38.   (patrz "Atomowa jednostka masy").
  39.  
  40. *Masa molowa# - liczbowo równa masie atomowej wyraºonej w gramach.
  41.  
  42. *Atomowa jednostka masy [u]# - 1u=1g * 1,66 * (10 do potægi -24).
  43.  
  44. *Mol# - ilo₧ì substancji zawierajåca N czåstek, atomów, rodników lub
  45.   elektronów (patrz Liczba Avogadra).
  46.  
  47. *Liczba Avogadra# - liczba atomów wægla, jakå zawiera 12 g wægla
  48.   (izotop 12), N=6,02296 * (10 do potægi 23).
  49.  
  50. *Nukleony# - podstawowe skÆadniki jådra atomu, zalicza siæ do nich
  51.   protony i neutrony.
  52.  
  53. *Neutron# - czåstka elemntarna obojætna.
  54.  
  55. *Proton# - czåstka elementarna dodatnia.
  56.  
  57. *Izotopy# - atomy tego samego pierwiastka(o tej samej liczbie atomowej),
  58.   ale o innej liczbie masowej.
  59.  
  60. *Liczba masowa# - suma liczb protonów i neutronów w jådrze.
  61.  
  62. *Prawo okresowo₧ci# - "wÆa₧ciwo₧ci fizyczne i chemiczne pierwiastków
  63.   uporzådkowanych zgodnie ze wzrastajåcå liczbå atomowå powtarzajå
  64.   siæ okresowo."
  65.  
  66. *Grupa# - pierwiastki, naleºåce do tej samej grupy majå takå samå
  67.   liczbæ elektronów walencyjnych (podobne wÆa₧ciwo₧ci). W tablicy
  68.   pierwiastków grupy to pionowe kolumny. Nazwy grup tworzone så
  69.   zazwyczaj od nazwy pierwszego pierwiastka danej grupy (choì istniejå
  70.   wyjåtki):
  71.  
  72. *Grupy gÆówne# :
  73.     IA - LITOWCE
  74.    IIA - BERYLOWCE
  75.   IIIA - BOROWCE
  76.    IVA - WÉGLOWCE
  77.     VA - AZOTOWCE
  78.    VIA - TLENOWCE
  79.   VIIA - FLUOROWCE
  80.  
  81. *Grupy poboczne# :
  82.     IB - MIEDZIOWCE
  83.    IIB - CYNKOWCE
  84.   IIIB - SKANDOWCE
  85.    IVB - TYTANOWCE
  86.     VB - WANADOWCE
  87.    VIB - CHROMOWCE
  88.   VIIB - MANGANOWCE
  89.  VIIIB - íELAZOWCE (Fe, Co, Ni)
  90.          RUTENOWCE (Ru, Rh, Pd)
  91.          OSMOWCE (Os, Ir, Pt).
  92.  
  93. *Okres# - nr okresu jest równy liczbie powÆok elektronowych znajdujå-
  94.   cych siæ w nim pierwiastków. W tablicy pierwiastków okresy to
  95.   poziome szeregi.
  96.  
  97. *Mendelejew Dymitr# - rosyjski chemik, twórca "Prawa okresowo₧ci".
  98.  
  99. *Pierwiastek chemiczny# - substancja prosta, skÆadajåca siæ z atomów
  100.   o tej samej liczbie atomowej (porzådkowej), tzn. o takim samym
  101.   Æadunku jådra i liczbie elektronów.
  102.